Voorbij

Ik val in bij de Koningin Elisabethwedstrijd viool halve finales. Het Vierde Vioolconcert van Mozart klinkt. Twee commentatoren reageren onmiddellijk. 'Ik ga dit nooit vergeten, is dit wel oké?' 'En is dit de plek om deze risico's te nemen?' 'Ongetwijfeld niet, maar dit gaan we onthouden!'

Ik moet meteen terugdenken aan Olli Mustonen, hoewel die geen violist is maar pianist. Ook die onderscheidde zich door het nemen van risico's, je moet iets doen om op te vallen.

Even een paar motieven noemen die bij zo'n type onderneming kunnen meespelen:

1) Zoals gezegd, je moet je onderscheiden, anders kun je het wel schudden voor de eerste prijs.

2) Je moet je onderscheiden, daarmee win je waarschijnlijk niet, maar het is het ideale plan B.

3) Je speelt alsof je steeds ineens invallen krijgt, korte boog bij lange noten of andersom. Je doet alsof je improviseert, de compositie van Mozart lijkt ineens een improvisatie, en deze improvisatie imiteer je.

4) Er wordt over je gepraat, je probeert iets, dat is wat je wilde en dat kan het maximaal worden.

5) Mijn oudtantes waren nonnen bij Brussel, en stuurden me soms krantenstukjes over het Elisabethconcours. Ze vertelden aan mijn vader dat een winnaar van het concours een paar jaar later hun klooster kwam bezoeken. Het was een soort hemel waar ik mee in contact stond.

Deze lijst kun je oneindig uitbreiden, maar ik zit niet op de juiste plek om het recht daarvoor op te eisen. Ik kan hier geen oneindige lijsten opstellen. Ik kan hier een rol spelen die past binnen het kader 'muziek van een afstand', mijn afstand in dit geval tot het Koningin Elisabethconcours, zeker ook de afstand van dit type wedstrijd tot de muziek zelf, de muziek los van de wedstrijd-setting, muziek pur sang.

Mijn droom is dat we via de wedstrijd in contact komen met de muziek pur sang, en vervolgens die muziek gaan luisteren alsof er geen wedstrijd bij zit, de musique hors concours.

Nog mooier: deze violist (Dmitry Smirnov) die met zijn spel tegen de randen aandrukte van de idee wedstrijd, die misschien ging verliezen, die het risico nam, die vast en zeker - zeker en vast - ging verliezen, en al verliezend ging zien wat het nu eigenlijk was, dit vioolconcert van Mozart. Precies dit concert, het stuk muziek dat er was, het was ergens, misschien best ver weg van waar wij waren, voor de tv, met andere tv-programma's die ook opstaan, met onze oortjes, om de muziek op afstand te houden.

Alles welbeschouwd houden we niets over, er heeft vast iets geklonken, het is voorbij.